Wczesna interwencja. Elementy diagnozy i terapii dziecka w wieku 0 – 12 miesięcy z zaburzonym rozwojem psychoruchowym

Prowadzący:

Aneta Giczewska – fizjoterapeuta, terapeuta NDT - Bobath, pedagog specjalny, doradca noszenia ClauWi

Renata Ulman – Bogusławska – psycholog dziecięcy, logopeda, terapeuta Integracji Sensorycznej, specjalista wczesnej interwencji, Certyfikowany Instruktor masażu Shantala dla niemowląt;

FORMA: wykład/ warsztaty;

ODBIORCY/ UCZESTNICY: rehabilitanci, fizjoterapeuci, psychologowie, logopedzi, pedagodzy, pielęgniarki, położne, specjaliści pracujący w żłobkach, studenci, rodzice;

CZAS: 16 godzin dydaktycznych (2 dni); 

BLOK I. „Wczesna diagnostyka rozwoju psychoruchowego. Elementy pielęgnacji, stymulacji oraz terapii”.

1. Prawidłowy rozwój psychomotoryczny dziecka do 12 miesiąca życia.
2. Uwarunkowania prawidłowego rozwoju dziecka.

• mechanizm antygrawitacyjny;
• rozwój orientacji w linii środkowej ciała;
• rozwój integracji napięcia mięśniowego;
• rozwój kontroli punktów kluczowych ciała.

3. Niepokojące objawy rozwoju dziecka

4. Kryteria diagnostyczne stosowane w ocenie rozwoju psychoruchowego dziecka:

• Ocena Globalnych wzorców ruchowych metodą Prechtla 
• Skala Oceny Zachowań Noworodka wg Brazeltona NBAS

5. Stymulacja rozwoju oraz organizacja najbliższego otoczenia dziecka zgodnie z potrzebami rozwojowymi:

6. Dotyk - wpływ dotyku na rozwój psychoruchowy dziecka;

• elementy masażu niemowląt (masaż Shantala);

7. Zasady pielęgnacji dziecka w pierwszych miesiącach życia (część praktyczna):

• instruktaż pielęgnacyjny;
• propozycje zabaw stymulujących rozwój, dobór zabawek;
• wskazówki dla rodziców;

8. Elementy terapii dziecka ryzyka (część praktyczna)

• hamowanie aktywności tonicznej;
• normalizacja napięcia mięśniowego;
• stymulacja aktywności w prawidłowych wzorcach postawy i lokomocji;

9. Zasady pielęgnacji, pozycje ułożeniowe oraz sposoby rehabilitacji dzieci urodzonych przedwcześnie

• zabezpieczenie prawidłowej postawy (gniazdka)
• stymulacja rozwoju emocjonalnego (kangurowanie);

BLOK II. „Elementy pediatrii i neonatologii”

1. Prenatalne uwarunkowania rozwoju mowy. Rozwój płodowy i jego wpływ na dalszy rozwój dziecka.
2. Czynniki zakłócające przebieg rozwoju w okresie płodowym:

• zakażenia noworodka (zespół TORCH i inne);
• infekcje – zakażenia nieswoiste;
• czynniki ryzyka nieprawidłowego rozwoju dziecka.

3. Uwarunkowania rozwoju dziecka.

4. Wpływ porodu na dalszy rozwój dziecka. Poród naturalny a cięcie cesarskie.

5. Noworodek – ocena kliniczna po urodzeniu. Skala Apgar. Skala Dubowitza. Skala Ballarda. Skala Amiel – Tison.

6. Noworodek z niską masą urodzeniową ciała a wcześniak. Cechy kliniczne. Czynniki ryzyka. Studium przypadku.

7. Żółtaczka fizjologiczna noworodka. Żółtaczka patologiczna. Żółtaczka jąder podkorowych. Hiperbilirubinemia. Konflikt serologiczny Rh, O – A - B.

Blok III. „Wczesna interwencja logopedyczna”.

1) Profilaktyka logopedyczna noworodków i niemowląt – podstawy warunkujące rozwój najwcześniejszych funkcji aparatu artykulacyjnego, tj. pokarmowych:

• 1 - stan anatomiczny w obrębie jamy ustnej;
• 2 - poziom funkcjonalny - wczesna diagnostyka odruchów fizjologicznych ważnych dla rozwoju artykulacji (ocena odruchowych reakcji oralnych wg E. Stecko i A. Łady);
• 3 - działania zapobiegające nieprawidłowościom w rozwoju artykulacji;
• 4 - poziom rozwoju zmysłów – kontrola reakcji słuchowych.

2) Odruchowe reakcje oralne (norma i patologia). Proces rozwoju odruchów istotnych dla rozwoju mowy – kalendarz neurologiczny.

3) Wpływ sposobu karmienia na rozwój mowy dziecka w 1. roku życia. Karmienie piersią a karmienie butelką. Podstawowa forma profilaktyki logopedycznej.

4) Kalendarz funkcji pokarmowych - wprowadzanie pokarmów stałych (łyżeczka, kubeczek, konsystencja).

5) Rozwój mowy i komunikacji w pierwszych 12 miesiącach życia. Formy aktywności prelingwalnej. Stymulacja orofacjalna.

6) Środowisko pobudzające do komunikowania się (społeczno – emocjonalne korelaty rozwoju mowy) - propozycje zabaw i stymulacji; „masażyki”, zabawy paluszkowe.

7) Interwencja/ opieka logopedyczna nad dzieckiem z obciążonym wywiadem ciążowo – okołoporodowym:

• uwarunkowania wczesnej terapii (aspekty terapii neurologopedycznej, strategia tworzenia planów/celów terapeutycznych);

8) Dieta w terapii wielu schorzeń. Współpraca z pediatrą (badania medyczne).

Prezentacja materiałów filmowych.

Studium przypadku (case study) - ćwiczenia.